พระไตรปิฏก ๓ ก่อนเรียน

อติวิตถารอภิธรรม พระอภิธรรมฉบับพิสดารที่สุด

อติสังเขปอภิธรรม พระอภิธรรมฉบับย่อที่สุด

นาติสังเขปนาติวิตถารอภิธรรม พระอภิธรรมฉบับกลางๆ มีการย่อให้พิสดาร

พระอภิธรรมฉบับที่พิสดารที่สุด หมายถึง พระอภิธรรมที่พระพุทธองค์ทรงแสดงโปรดพวกเทวดา มีสันดุสิต เทพบุตรพุทธมารดาเป็นประธาน ณ เทวโลกชั้นดาวดึงส์

พระอภิธรรมฉบับย่อที่สุด หมายถึง พระอภิธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่ พระมหาโมคคัลลานะในป่าหิมพานต์ ใกล้ฝั่งอโนดาต

พระอภิธรรมฉบับกลางๆ ไม่ย่อ ไม่พิสดารนัก  หมายถึง พระอภิธรรมที่พระสารีบุตรทรงจำนัยที่พระพุทธองค์ทรงแสดง แล้วนำมาบอกกล่าวสั่งสอนพระภิกษุ ๕๐๐ รูป ที่บวชเพราะเลื่อมใสในยมกปาฏิหาริย์ ที่พระพุทธองค์ทรงแสดงก่อนเสด็จไปยังเทวโลก

ก่อนเริ่มพิธีสวดอภิธรรมศพ เจ้าภาพจะต้องเตรียมเครื่องไทยธรรมพร้อมผ้าสบง เพื่อถวายแด่พระสงฆ์ และผ้าบังสุกุลที่จะทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับ ซึ่งในปัจจุบันทางวัดหรือฌาปนสถานมีบริการจัดหาให้ นอกจากนั้นยังมีปัจจัยถวายพระ ๘ รูป ตามแต่ศรัทธา และอาหารว่างเลี้ยงแขกผู้ร่วมงานที่มาฟังสวดทุกคืน

การศึกษาพระอภิธรรมจะทำให้เข้าถึงแก่นของพระพุทธศาสนา เพราะพระอภิธรรมเกิดจากพระสัพพัญญุตญาณของพระพุทธองค์ การเข้าถึงพระอภิธรรมจึงเท่ากับเข้าถึงพระปัญญาคุณของ พระพุทธองค์อย่างแท้จริง

การศึกษาพระอภิธรรม จะทำให้เข้าใจสภาวธรรมอีกประการหนึ่ง อันเป็นจุดมุ่งหมาย สูงสุดในพระพุทธศาสนาที่ต้องการให้เข้าถึงนั่นก็คือนิพพาน นิพพาน หมายถึง ความหลุดพ้นจากกิเลสตัณหา ผู้ที่ปราศจากกิเลสตัณหาแล้วนั้น เมื่อหมดอายุขัย ก็จะไม่มีการสืบต่อของ จิต + เจตสิก และรูป อีกต่อไป ไม่มีการสืบต่อภพชาติ หยุดการเวียนว่ายตายเกิด

พระอภิธรรมก็คือ พระไตรปิฎกที่สอนให้รู้จักธรรมชาติอัน แท้จริงที่มีอยู่ในตัวเราและสัตว์ทั้งหลายอันได้แก่จิต เจตสิก รูป และรู้จักพระนิพพานซึ่งเป็นจุดหมาย อันสูงสุดในพระพุทธศาสนา ธรรมชาติทั้ง ๖ คือ จิต เจตสิก รูป นิพพานนี้รวมเรียกว่า ปรมัตถธรรม