Δευτερεύουσες Προτάσεις

Slide 1

6d2754b7-0f2c-4811-ae1a-0b1306381ff7 (image/png)

Η πρόταση

Slide 2

608ee5f6-e447-44f7-97b5-9f2b06884f0e (image/png)

Caption: : Βλ. αναλυτικά σ. 13-17 σχολικού συντακτικού

Slide 3

Οι προτάσεις ως προς τις μεταξύ τους σχέσεις

Αν κάποιος μας πει, ξαφνικά:"γιατι είμαι άρρωστος", θα τον κοιτάξουμε απορημένοι και θα του ζητήσουμε εξηγήσεις.Η πρόταση αυτή δεν βγάζει πλήρες νόημα απο μόνη της. Για να μπορέσει να σταθεί, χρειάζεται να δοθεί μια άλλη πληροφορία, με τη μορφή πρότασης πάλι:π.χ. Δε θα βγω, γιατί είμαι άρρωστος. Στην παραπάνω περίπτωση, η πρόταση "Δε θα βγω", είναι μια πρόταση που βγάζει νόημα απο μόνη της, στεκεται δηλαδή, όπως λέμε, μόνη της στο λόγο. Οι προτάσεις σαν και αυτή- δηλ. οι προτάσεις που βγάζουν απο μόνες τους νόημα- λέγονται κύριες. Σε αντίθεση, οι προτάσεις του τύπου, "γιατί είμαι άρρωστος" -που δεν βγάζουν νόημα απο μόνες τους - λέγονται δευτερεύουσες.

Slide 4

Χαρακτηρηστικά των δευτερευουσών προτ.

Αν ξανακοιτάξουμε το προηγούμενο παράδειγμα (Δε θα βγω, γιατί είμαι άρρωστος) θα διαπιστώσουμε ότι η δευτερεύουσα/ εξαρτημένη πρόταση εισάγεται με έναν σύνδεσμο (: γιατί).Ας δούμε μερικά παραδείγματα ακόμα: Αν νυστάζεις, κοιμήσου. Όταν γυρίσεις, φώναξέ με. Νομίζω, ότι θα βρέξει. Μιλάει κι αυτός, ο οποίος δε δούλεψε ποτέ του. Στα παραδείγματα αυτά, φαίνεται ότι οι εξαρτημένες προτάσεις εισάγονται κάθε φορά με κάποιον σύνδεσμο ή αντωνυμία. Το στοιχείο αυτό, είναι ενα κλειδί για να μπορούμε να αναγνωρίζουμε τις δευτερεύουσες προτάσεις, με ασφάλεια, απο τα "εξωτερικά" τους χαρακτηρηστικά.Μαθαίνω λοιπόν ότι οι δευτερεύουσες προτάσεις, εισάγονται με κάποιον σύνδεσμο, αντωνυμία ή επίρρημα.

Slide 5

Για να βρούμε τις προτάσεις σε μια περίοδο λόγου, βρίσκουμε τα ρήματα. Σημειώνουμε ότι: το ρήμα μπορεί να αποτελεί απο μόνο του μια πρόταση, π.χ. -πεινάω! όσα είναι τα ρήματα είναι και οι προτάσεις για να υπάρχει δευτερεύουσα πρόταση, θα πρέπει απαραιτήτως να υπάρχει κύρια: συνεπώς, αν σε μια περίοδο, βλέπω δευτερεύουσες προτάσεις, χωρίς κύρια, αυτό σημαίνει ότι εννοείται απο τα συμφραζόμενα, ένα ρήμα, που θα αποτελεί την κύρια πρόταση εξάρτησης.

Η καρδιά της πρότασης: το ρήμα

Slide 6

Η σχέση των προτ. μεταξύ τους (εξάρτηση)

Ας δούμε τα πιο κάτω παραδείγματα: Θέλω /να κοιμηθώ Θέλω /να κοιμηθώ, /επειδή νύσταξα Θέλω /να φάω /και να κοιμηθώ Στο πρώτο παράδειγμα, έχουμε μια κύρια πρόταση (θέλω) και μια δευτερεύουσα που εισάγεται με το να (να κοιμηθώ). Εδώ λοιπόν, η δευτερεύουσα είναι συμπλήρωμα της κύριας και συγκεκριμένα, είναι αντικείμενό της (τι θέλω; / -να κοιμηθώ).Στη δεύτερη περίπτωση, προστίθεται μια ακόμη πρόταση (επειδή νύσταξα), η οποία τώρα, συμπληρώνει την δευτερεύουσα (να κοιμηθώ), προσδιορίζοντας την (γιατί να κοιμηθώ; / -επειδή νύσταξα).Στη τρίτη περίπτωση, υπάρχουν δύο δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με το "να" και συνδέονται παρατακτικά με το '''και". Οι δύο αυτές δευτερεύουσες, συμπληρώνουν την κύρια (είναι αντικείμενά της).Συμπέρασμα: Απο μια κύρια μπορεί να εξαρτάται μια ή και παραπάνω δευτερεύουσες. Μια δευτερεύουσα μπορεί να εξαρτάται απο μια άλλη δευτερεύουσα - αλλά και πάλι θα υπάρχει μια κύρια πρόταση

Slide 7

Η σύνδεση των προτάσεων

b88e40ee-5707-436f-b545-53c289705a47 (image/png)

Slide 8

c84ae008-17b5-4847-ba79-a632dd4a4d5d (image/png)

Η σύνδεση των προτάσεων

Slide 9

cf93e28f-6a66-4ecd-b711-c6d9f107dd5f (image/png)

Η σύνδεση των προτάσεων

Slide 10

3e14a55a-b0e8-4efe-aea3-786852840deb (image/png)

Caption: : βλ. αναλυτικά σ. 134-144 σχολικού συντακτικού

Παρατακτική σύνδεση

Slide 11

b86c5b9e-a4ab-4fa4-8db8-719ab80622e0 (image/png)

Υποτακτική σύνδεση

Slide 12

ad0d57a6-a0e8-4cb7-a380-0d35eb7d2598 (image/png)

Οι Δ. προτ. ανάλογα με τη λειτουργία τους

Slide 13

d8a27814-c838-406c-8a09-c5cbf9b7439e (image/png)

46adcaa4-dbce-429f-9c12-c621e037ff07 (image/png)

Εγκλίσεις εκφοράς Δ.Π.

Slide 14

d1f620a3-cceb-4fe7-aba0-a1b4d937c17d (image/png)

Caption: : Ιστορικοί ή παραγόμενοι χρόνοι είναι ο παρατατικός, ο αόριστος και ο υπερσυντέλικος· λέγονται ιστορικοί, γιατί αναφέρονται στο παρελθόν, και παραγόμενοι, γιατί παράγονται από τους αρχικούς.